Begin bij de mens
Laatst zag ik ‘Tygo in de jeugdcriminaliteit’. Aan tafel zat een jongen, met een capuchon over zijn hoofd. Tegenover hem vier hulpverleners van verschillende organisaties en zijn moeder. De professionals vonden dat de jongen vooruitgang boekte en dat het goed met hem ging. De jongen vond dat ze allemaal in de stront konden zakken, zijn moeder voorop. Tygo zat met open mond te kijken. Ik ook. Wat gaat daar mis?
Een paar dagen later las ik in Trouw het essay van Bauke Koekkoek, over hoe psychiaters en psychologen zichzelf vastdraaien in een web van diagnoses en labels, waar zij – en nog erger: hun cliënten – niet meer uitkomen. Hoe kan het dat we met zoveel kennis, professionals en goede bedoelingen de plank volledig misslaan? Kan dat niet anders? Ik denk van wel.
De afgelopen twee jaar werkten mijn collega’s en ik samen met Hans van Wouwe en Dick van de Weerd aan hun nieuwe boek: Triple-C, tot hier en verder. Hans en Dick zijn de grondleggers van Triple-C, een behandel- en organisatiemodel voor mensen met een beperking en gedragsproblemen.
Triple-C begint niet bij de diagnose of het beheersen van gedragsproblemen. In plaats daarvan begint Triple-C bij de mens en de universele menselijke behoeften. Niet bij ‘wat heb je’, maar bij ‘wat heb je nodig’. Daarmee gaan cliënten met hun coach (begeleider) aan de slag in een dagprogramma waarin zij samenwerken aan hun vertrouwensrelatie en competenties (zie je de drie c’s?). Het probleemgedrag verdwijnt naar de achtergrond en cliënten kunnen ‘het gewone leven’ ervaren. Is het zo simpel?
Ja en nee. In de basis is het logisch. Richt je je op problemen, beheersing en regels, dan krijg je problemen. In een beheersmatige context, waar steeds nieuwe regels en maatregelen nodig zijn. Richt je je op menswaardigheid en menselijke behoeften, dan worden je begeleiding en je organisatie steeds menswaardiger.
Zo’n fundamentele verandering heb je natuurlijk niet een-twee-drie voor elkaar. Dat vraagt een lange adem en een breed gedragen visie dat de meeste mensen deugen. Maar dát het anders kan, laat Triple-C zien. ASVZ – de organisatie waar Hans en Dick hun model ontwikkelden – en tientallen andere organisaties boeken er al dertig jaar opmerkelijke resultaten mee. Tip 1: begin bij de mens en wat die nodig heeft, en organiseer jezelf daaromheen. Dan sla je ‘m in elk geval niet over.
